1. Усан порхоодны гавьтаан

1.

Усан порхоодны гавьтаан болцон байсий шд ви. Улаан царайтай, цагаан хуузтай, гаанс зууцан энтэр. Томоотой сайхан гавьтаан болжээ. Ясны л гавьтаан хүний шинжтэй харагджээн. Тэгээ сайхан далай ширтээ зогсжээтэл хөлийн хажууд нэг юм пад хийтэл унав. Гайхаа харсан чинь бөөркий том хар тугалга байхын. Тэгсэн чинь л энд тэндгүй пад пад пад гээд тийм тугалганууд унаад эхэлсээ. Юу вээ гээ л тэгсэн чинь нэг эрээн цамцтай хашир догь усан цэрэг гүйж ирж ёслоод "гавьтаанаа манай онгоц руу дээрэмчдийн порхоод довтлоод уналаа, та арагшаанаа хар даа" гэж авжийн. Тэгсэн би нөгөөхий чинь загнаад. "Чи цэрэг хүн байж яаж илтгэжийнаа ай" гэнгүүт нөгөөх чинь тапхийтэл ёслонгуутаа "Нөхөр гавьтаанд. Манай порхоодыг эзлэн авахаар далайн дээрэмчид дайрч байгааг мэдэгдье. Илтгэсэн илгээлтийн эзэн Жээк Испаароо" гэлээ. Эргээ харсан маангар том хар заваарсан нялцгай юмнуууд наалдцан бяцxаан хөлөг онгоц байжийн. Хар далбаа малбаатай. Далбаа нь салхинд хийсэнгүүт нөгөө хөлөг онгоц нь дагаж хийсчкээдээдэг. Тэр далбаан дээр нь нэг мандрийний зураг, доор нь халбага сэрээ зөрцөн ч байжаах шиг. Түрүүн тэднүүс л их буугараа буудаадээсийн байлээ л дээ. Пүн пүн гээд. Тэгээд сум нь тэр унаадаагаа баримлын шавар юмнуудним байна л даа. Тэгэнгүүт нь би "хөөе таанр чинь яасан сонийм бэ, ярий, тохирий энэ чинь. Юу хүсээд байгаан" гэж орилоод. Тэгэнгүүт тэднүүс буудхаа болиод тэдний гавьтаан нь долоовор хуруугаараа намайг наашир наашир гээд дууддийн. Очоо л "ай, юу вээ, яасан хөгшөө" гээ л шивэнсиймаа би. Тэгсэн нөгөөх чинь амандаа нэг юм бувтнаад, тэгэнгүүт би ай юүгнээ гээ ойртсон чинь харин шууд багалзуурддаг байшд намайг. Би ч хөөе чи чинь гавьтаануудын уулзалтыг яажийнаа чи гээ л мууухай орилсон. Мань эр ч би дээрэмчин хүн, намайг ойлго, намайг тайван байлгаад өг, би бол дээрэмчин байна" гээ л. Нээх муухай хар хар шүдтэй, шийвгааны үр шиг...Тэгэнгүүт нь шууд бүснээсээ махир буугаа гаргаж ирээ л шанаанд тулгах гэсэн чинь ам нь бүрээ шиг юм болхоор тээглэчээд бүснээс гардгүй дураак чинь. Тэр намайг багалзуурдаж алах гээд, би буугаа сугалах гээд бөөн юм болсоо. Тэгж тэгж тэр уртлых нь бүрээ шиг дэлбэгэр юм мултарч унангуут буугаа суга татаж гаргаж ирээ л тасxийтэл шанаанд тулгачий гэсэн чинь сандарснаасаа болоод бас алдаад унагачвоо. Порхоодны нойтон шалан дээр унасан гавьтаан хүний гар буу гэдэг чинь сум шиг шунгинаа л алголжаагаам чинь. Тэгэнгүүт л за ингээд энэ муу шийвгааны үр шиг хар шүдтэй амьтны гарт үрэгддийм байж гэж бодогдоо л явцан. Гээд бодонгуут гавьтаан хүний гар гэдэг чинь бяр ордийм байлээ дээ харин ч нэг. Шууд нэг элэгдээ л намайг багалзуурдсан гар нь сулрангуут эрүү рүү нь өлгөө л цохьцон. Тэгээ л нөгөө хар шүдтий чинь агаарт хийсээ л хойшоогоо годройтоод унахын байх гэсэн чинь миний гар зүгээр л эрүүнд нь наалдчаг байшд. Салдаг ч гүй нийлдэг ч гүй. Тэгээ нөгөөхий чинь гар нь ахиж чангараад бүр аймар багалзуурдаад. Багалзуурдуулцан, нэг гараа наацан, за би ч өнгөрлөө л гэж бодсон ний нуугүй ярихад. Ингээ л үлдсэн нэг гараа дассс зангидаж, хоолойгоо чихруулан байж арайхийн "чи ч намайг алах нь дээ," гэж түүнд заналтайгаар хэлж билээ би. Үг гэдэг ер нь баригдах бие, харагдах бараагүй ч хүнийг үнэхээр өөрчилдийм байлээ. Хэрэв тэр үгийг хэлээгүй бол яах ч байсийм билээ. Намайг ердөө тэгж хэлэнгүүт л мань шийвгааны үрэн шүдэт миний хоолойг тавьж, уучлаарай гэж хэлээд бууж өгсөн. Ингээд л тэрийг бууж өгөнгүүт харин би өөрий нь багалзуурдаж алсан даа. Тэгээд ус руу шидэж дараа нь түүний багийнхныг бүгдий нь зогсоож байгаад "гавьтааныхаа араас үсрээд" гэж тушаасан. Юу болсныг ойлгож байгаа биз дэ тээ яахав дээ одоо. Тэгээ л өнгөрөхөөс. Ингээд 2 порхоодтой болсоон би. Сонирхуулахад, тэр муу хогийн шүлс, идсэн хоол, өөр заваан балиар юмнууд нь нь сахалд нь наалдан урсаж эрүүнд тогтсоор байгаад тийм муухай зунгаарсан цавуу шиг юм болцон байсын байлээ л дээ.

Ийнхүү эхний өдрөөсөө л ширүүн юмнуудтай учирч эхлэх нь тэр. Тэр өдөр тэгсгээд өнгөрсөөн хөөрхий. Оройн хоолон дээр бүгдээрээ өдрийн болсон явдлыг ярьж инээх нь инээж, дуулах нь дуулж байлаа. Харин би тэр муу балиарын заваан эрүүнд наасан гараа бодон сэжиг хүрч, хажуугаар нь аялалынхаа зорилгыг бодон сэтгэлээ чилээж байлаа. ...Тэр арал л мөн байх ёстой доо гэж дотроо өөртэйгээ ярьсаар нэг мэдэхэд далай намайг бүүвэйлэн унтууулсан байлаа...